در همکاری عضو هیات علمی دانشگاه بیرجند با پژوهشگران بین المللی انجام شد؛
نخستین اعتبارسنجی مقیاس جامع حالت های انگیزشی و کم تحرکی در میان دانشجویان ایرانی
به گزارش روابط عمومی و اطلاع‌رسانی دانشگاه بیرجند، پژوهش دکتر هادی صمدیه، عضو هیأت علمی گروه روانشناسی، با محوریت بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس CRAVE، گامی مهم در سنجش علمی تمایلات و حالت های انگیزشی برای فعالیت بدنی و کم تحرکی در میان دانشجویان ایرانی برداشت.
پژوهش عضو هیأت علمی دانشگاه با همکاری دکتر فرهاد تنهای رشوانلو (متدولوژیست و فارغ التحصیل ممتاز روان شناسی تربیتی از دانشگاه فردوسی مشهد) و دکتر اِستالتس کُلِهماینِن (استاد گروه علوم زیستی-رفتاری دانشگاه کلمبیا و متخصص فیزیولوژی ورزشی در بیمارستان نیو هیون ایالت کنتیکت آمریکا) طی سه مطالعه مستقل و با مشارکت بیش از ۸۰۰ دانشجوی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد.
این مقاله با عنوان "The CRAVE scale to measure motivational states for physical activity and sedentary behavior: Psychometric properties and psychophysical correlates"، به نخستین اعتبارسنجی جامع مقیاس نوین CRAVE در میان فارسی زبانان پرداخته است؛ این مقیاس با هدف سنجش انگیزش‌های لحظه‌ای («همین حالا») و هفتگی («هفته گذشته») برای فعالیت بدنی و تمایل به استراحت طراحی شده و در سه مطالعه مستقل ارزیابی شد. تحلیل‌های روان‌سنجی نشان داد که این ابزار دارای ساختار دو عاملی معتبر («تمایل به تحرک» و «تمایل به استراحت») است. یافته‌ها بیانگر آن بود که تمایل به حرکت با وزن کمتر، سلامت جسمانی بهتر و سرزندگی ذهنی بالاتر رابطه مستقیم دارد، در حالی که تمایل به استراحت چنین ارتباطی ندارد.
یک یافتۀ دیگر این بود که افرادی که تمایل و انگیزه بیشتری به فعالیت بدنی داشتند، شکایات جسمانی کمتری را گزارش کردند. در مقابل، دانشجویانی که انگیزه و تمایل بیشتری به عدم فعالیت یا کم تحرکی داشتند، شاخص توده بدنی بالاتر و شکایات جسمانی بیشتری را گزارش کردند.
یافتۀ قابل تأمل دیگر در این پژوهش این بود که دانشجویان سال بالاتر در مقایسه با دانشجویان سال های ابتدایی ورود به دانشگاه، تمایل بیشتری به فعالیت بدنی داشتند.
مقایسۀ تفاوت های جنسیتی در پژوهش حاضر نشان داد که از نظر سطح انگیزش برای فعالیت بدنی و یا کم تحرکی، تفاوت معناداری میان دانشجویان دختر و پسر وجود ندارد.
نتایج این پژوهش نشان داد که نسخه فارسی این مقیاس از دقت و اعتبار بالایی برخوردار است.
به گفته دکتر صمدیه، «در زمینه‌های بالینی، می‌توان از این مقیاس برای ارزیابی و نظارت بر وضعیت انگیزشی بیماران استفاده کرد و به ارتقای راهبردهای مداخله ای متناسب با هر فرد برای افزایش فعالیت بدنی و کاهش کم تحرکی کمک کرد. در محیط‌های آموزشی، این ابزار می‌تواند به شناسایی موانع و محرک های انگیزشی دانشجویان کمک کند و در طراحی برنامه‌های هدفمند برای ترویج سبک زندگی فعال‌تر مؤثر باشد. علاوه بر این، در زمینه‌های تحقیقاتی، مقیاس CRAVE ابزاری قابل اعتماد برای مطالعه جنبه‌های انگیزشی فعالیت بدنی و کم تحرکی ارائه می‌دهد و به درک عمیق‌تر این رفتارها و عوامل تعیین‌کننده آنها کمک می‌کند.»
لازم به توضیح است که مقاله بین‌المللی دکتر هادی صمدیه، عضو هیئت علمی گروه روانشناسی، در نشریه معتبر Current Psychology (نمایه JCR، رتبه Q1، ضریب تأثیر 2.6) منتشر شد.
نظر شما :